Ասում են՝ ամեն սարսափելի պատմության հետևում թաքնված է իր ճշմարտությունը։ Ճշմարտություն, որը շատերը երբեք բարձրաձայն չեն ասում, որովհետև այն չափազանց ծանր է։ Բայց լինում են դեպքեր, երբ լռությունը դառնում է հանցագործություն։
Այդպես էլ եղավ այս պատմության մեջ։
Շատ տարիներ կին՝ անունով Սիլվա, պահում էր մի գաղտնիք, որից արյունը սառչում է երակներում։ Նա լռում էր, մինչև որ մի օր ասաց մի նախադասություն, որը լսողների ձեռքերը դողացրեց.
«Ամուսինս անմեղ է… լեզուս թող չշարժվի, եթե էլի հիշեմ այդ օրը…»
ՆԱԽԱԳՆԱԾ ԳԻՇԵՐԸ
Ոչինչ չէր հուշում, որ դժբախտություն է լինելու։ Խաղաղ երեկո էր, տունը լի էր ջերմությամբ ու թարմ հացի բուրմունքով։ Սիլվայի որդին՝ Տիգրանը, եկել էր ընթրիքի։ Երիտասարդ, գեղեցիկ, թվում էր՝ երջանիկ մարդ։ Բայց այդ երեկո մայրը անմիջապես զգաց՝ ինչ-որ բան այն չէ։
«Նա անսովոր լռակյաց էր, — հիշում է Սիլվան։ — Նստեց սեղանի մոտ, նայում էր մի կետ։ Ասացի՝ “Բալես, ի՞նչ է եղել”, իսկ նա պատասխանեց՝ “Մամ, ամեն ինչ լավ է, մի անհանգստացիր…”»
Այդ բառերն էին նրանց կյանքի վերջին խաղաղ վայրկյանները։ Մի քանի ժամ անց ամեն ինչ փոխվեց։
ԽՈՍՏՈՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆ, ՈՐԻՑ ԱՐՅՈՒՆԸ ՍԱՌՉՈՒՄ Է
Երբ Սիլվան վերջապես համարձակվեց պատմել ճշմարտությունը, նրա ձայնում չկար ոչ մի չոր նոտա։
«Ամուսինս մեղավոր չէ, — կրկնում էր նա։ — Ո՛չ, նա ոչինչ վատ չի արել։ Պարզապես ես… ես չլսեցի։ Չտեսա, ինչ էր կատարվում որդուս հոգում։ Մտածեցի՝ կհանգստանա, կանցնի։ Բայց նա արդեն այդ ժամանակ օգնություն էր աղաղակում… պարզապես լուռ։ Լեզուս թող չշարժվի, եթե մոռանամ այդ օրը…»
Նրա խոսքերը բացահայտում դարձան բոլորի համար, ովքեր ճանաչում էին Տիգրանին։ Ոչ ոք չէր հավատում, որ այդ ժպիտի տակ թաքնված էր այդքան ցավ։
ԿՅԱՆՔ, ՈՐԸ ՉԿԱՐԵԼԻ ԵՐԵՎԱԿԱՅԵԼ
Տիգրանը այն մարդկանցից էր, ում բոլորը համարում էին հաջողակ։ Լավ աշխատանք, ընտանիք, երկու երեխա, շրջապատի հարգանք։ Միշտ կատակասեր էր, ընկերասեր, երբեք չէր բողոքում։
Բայց ինչպես պարզվեց, նրա ներսում վաղուց արդեն մութ էր՝ մի մութ, որից նա փորձում էր փախչել։
«Նա հաճախ ասում էր՝ հոգնել եմ, — հիշում է ընկերը։ — Ասում էր՝ կյանքը ճնշում է, բայց միշտ ժպտում էր։ Ոչ ոք չէր մտածում, որ դա պարզապես հոգնածություն չէր…»
Երբ տեղի ունեցավ ողբերգությունը, շատերը սկսեցին մեղադրել Սիլվայի ամուսնուն՝ իբր նա չնկատեց, չօգնեց։ Բայց կինը դա թույլ չտվեց։
«ՆԱ ՄԵՂԱՎՈՐ ՉԷ…»
«Նա էլ էր տառապում, — հանգիստ ասում է Սիլվան։ — Նա Տիգրանին սիրում էր, ինչպես հարազատ որդուն։ Պարզապես մենք չհասկացանք ժամանակին։ Մտածեցինք՝ կանցնի, բայց չանցավ…»
Նա պատմում է, որ վերջին ամիսներին Տիգրանը հաճախ էր վիճում կնոջ հետ։ Փոքր բաներից՝ մեծ վեճեր։ Մայրն ասում է.
«Նա գալիս էր, նստում էր ու լուռ մնում։ Երբեմն ասում էր՝ “Մամ, ինձ ծանր է…” Ես պատասխանում էի՝ “Կանցնի, բալես, ամեն ինչ կլավանա”։ Բայց չէի գիտակցում՝ դա օգնության աղաղակ էր…»
Հիմա, տարիներ անց, Սիլվան չի կարողանում ներել ինքն իրեն։
«Ես նրա աչքերը տեսնում եմ ամեն գիշեր։ Նա ասես ասում է՝ “Մամ, դու չլսեցիր…” Եվ ես հասկանում եմ՝ դա իմ մեղքն է։ Ոչ ամուսնու, ոչ ճակատագրի — իմ…»
ՎԵՐՋԻՆ ԲԱՌԵՐԸ
Սիլվան հիշում է ամեն մանրուքը։
«Այդ օրը նա ասաց՝ “Մամ, եթե մի օր ինձ չլինի, գիտես՝ ես քեզ սիրում եմ”։ Ես ծիծաղեցի, ասացի՝ “Ինչ ես ասում, բալես, հիմարություն է”։ Իսկ նա պարզապես ժպտաց… Վերջին անգամ…»
Այդ ժպիտը մնաց միայն հին լուսանկարների վրա։
Այժմ Սիլվան ամեն առավոտ արթնանում է նույն մտքով՝ եթե միայն այդ օրը չլռեր, եթե միայն գրկեր, ասեր ճիշտ բառերը — ամեն ինչ կարող էր այլ լինել։
ՑԱՎ, ՈՐԸ ՉԻ ԱՆՀԵՏԱՆԱ
Տարիներ են անցել, բայց նրա ձայնը դեռ դողում է։
«Եթե ձեր երեխան լռում է — մի մտածեք, թե դա անցողիկ է։ Եթե հեռանում է — մի թողեք մենակ։ Երբեմն մեկ բառը կարող է փրկել կյանք։ Ես դա հասկացա շատ ուշ…»
ՄԱՅՐԱԿԱՆ ԱՆԵԾՔ
«Ամուսինս մեղավոր չէ, — կրկնում է նա նորից ու նորից։ — Մեղավորն ես ես եմ, որ լռեցի։ Որ չուզեցի հավատալ ակնհայտին։ Թող լեզուս չշարժվի, եթե էլի լռեմ, երբ կողքիս մեկը տառապում է…»
Հիմա Սիլվան ապրում է մենակ, բայց ամեն օր գնում է որդու գերեզման՝ խոսում է նրա հետ, ասես նա դեռ կողքին է։
«Պատմում եմ, որ կարոտում եմ, որ սպասում եմ… Եվ աղոթում եմ, որ ոչ մի մայր այլևս չապրի այն, ինչ ես եմ ապրել։ Թող նույնիսկ դրա համար լեզուս իսկապես չշարժվի…»