2025 թվականի ավարտին հասարակական լարվածությունը հասել էր իր գագաթնակետին։ Մարդիկ հոգնել էին անորոշությունից, տարիներ շարունակ հնչող, բայց երբեք չկատարվող խոստումներից։ Թվում էր՝ հասարակությունը այլևս պատրաստ չէ հավատալ փոփոխություններին․ չափազանց շատ անգամներ ամեն ինչ կոտրվել էր կես ճանապարհին։
Բայց հենց այն պահին, երբ հույսը գրեթե մարել էր, տեղի ունեցավ մի բան, որ ոչ ոք չէր սպասում։ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունը բառացիորեն պայթեցրեց տեղեկատվական դաշտը և ստիպեց միլիոնավոր քաղաքացիների սառել զարմանքից։
Պաշտոնական ելույթի ընթացքում վարչապետը հաստատեց. 2026 թվականից ուժի մեջ է մտնելու մի ծրագիր, որի մասշտաբները դուրս են գալիս սովորական բարեփոխումների շրջանակից։ Փաշինյանի խոսքով՝ որոշումն արդեն կայացված է, քննարկումները ավարտված են, և գործնական մեկնարկը կտրվի անհապաղ։
Դահլիճում տիրում էր լարված լռություն, երբ նա արտասանեց այն խոսքերը, որոնք դարձան օրվա գլխավոր լուրը.
«2026 թվականից յուրաքանչյուր քաղաքացի իր կյանքում կզգա այս փոփոխությունը։ Սա ծրագիր չէ — սա հաստատված իրողություն է»։
Շատերը նույնիսկ չհասցրին գիտակցել՝ ինչ տեղի ունեցավ։ Ոմանք ուրախությունից արցունքները զսպել չէին կարող, մյուսները՝ թերահավատորեն մտածում էին՝ արդյո՞ք սա ևս մեկ գեղեցիկ հայտարարություն չէ։ Բայց փաստը մնում էր փաստ՝ կառավարությունը մեկնարկում է ծրագիր, որի իրականացմանը նախկին իշխանությունները երբեք չէին համարձակվել։
Ի՞նչ է այս «լավ լուրը» և ինչո՞ւ է վարչապետը այն անվանել ճակատագրական
Վարչապետի շրջապատից ստացված տեղեկությունների համաձայն՝ խոսքը վերաբերում է խորը սոցիալ-տնտեսական բարեփոխման։ Մի բարեփոխման, որը պետք է փոխի ոչ թե առանձին ոլորտներ, այլ ամբողջ համակարգը։
Ծրագիրը նախատեսում է՝
- էապես նվազեցնել հարկային բեռը բնակչության զգալի մասի համար,
- վերանայել էներգակիրների սակագները,
- մի շարք պետական ծառայություններ դարձնել անվճար,
- նոր ֆինանսական աջակցություն տրամադրել ցածր եկամուտ ունեցող ընտանիքներին և երիտասարդ զույգերին։
Այս նախաձեռնությունը գաղտնի մշակվել է գրեթե երկու տարի։ Մասնագետների խոսքով՝ այն իր մասշտաբներով գերազանցում է անկախությունից հետո իրականացված բոլոր սոցիալ-տնտեսական ծրագրերը։
Ամենահետաքրքիրն այն է, որ բարեփոխումները չեն պահանջի արտաքին վարկեր։ Կառավարությունը հայտարարեց, որ անհրաժեշտ միջոցները արդեն իսկ գտնված են՝ ինչն իսկական շոկ էր տնտեսագետների համար։
Ինչո՞ւ հենց 2026-ը և ինչո՞ւ հիմա
Վերլուծաբանները նշում են մի քանի հիմնական պատճառ.
- Տնտեսությունը հասել է իր հնարավորությունների սահմանին։
Վերջին տարիներին հաջողվել է ձևավորել ֆինանսական կայունության որոշակի բարձիկ, որը թույլ է տալիս իրականացնել համակարգային, ոչ թե կարկատային փոփոխություններ։ - Հասարակության ճնշումը աննախադեպ էր։
Մարդիկ հոգնել էին լսել «աշխատում ենք դրա վրա» արտահայտությունը։ Հասարակությունը պահանջում էր՝
«Կատարեք իրական քայլեր, ոչ թե նոր խոստումներ»։ - Գոյություն ուներ սոցիալական պառակտման խորացման վտանգ։
Եթե պետությունը չձեռնարկեր մասշտաբային քայլեր, իրավիճակը կարող էր դուրս գալ վերահսկողությունից։
Ինչպե՞ս դա կազդի քաղաքացիների վրա
Հայտարարությունից հետո հասարակությունը բառացիորեն բաժանվեց քննարկումների ալիքով։ Բոլորին հետաքրքրում էր՝ ինչ կփոխվի իրենց կյանքում։
Ընտանիքները հաշվարկել էին, որ հարկերի և սակագների նվազեցման արդյունքում կարող են խնայել ամսական 15,000–40,000 դրամ։
Բացի այդ, ծառայությունների մի մասը, որոնք նախկինում վճարովի էին, կդառնան անվճար։
Երիտասարդ ընտանիքները հնարավորություն կունենան ստանալ բնակարանի մասնակի փոխհատուցում պետության կողմից։
Սոցցանցերում հայտնվեցին տասնյակ մեկնաբանություններ.
«Չեմ հավատում աչքերիս։ Առաջին անգամ տարիների ընթացքում զգում եմ, որ պետությունը իսկապես լսել է ժողովրդին»։
Զգացմունքային ալիքը այնքան հզոր էր, որ նույնիսկ իշխանության հակառակորդներն ու կողմնակիցները մի պահ նույն դիրքում էին՝ բոլորը ընդունում էին, որ այս հայտարարությունը շրջում է սպասելիքները գլխիվայր։
Ամենաանսպասելին
Գլխավոր անակնկալը՝ բարեփոխումները չեն ավելացնի երկրի արտաքին պարտքը։
Այս փաստը շփոթեցրեց անգամ փորձառու տնտեսագետներին։
Նրանց կարծիքով՝ գործող ծախսային համակարգի պայմաններում նման ծրագիրն առանց վարկերի իրականացնելու համար անհրաժեշտ էր խորը ֆինանսական վերանայում։ Կառավարությանը, ըստ նրանց, հաջողվել է վերագնահատել և վերաուղղորդել միջոցները՝ ապահովելով ծրագրի իրագործելիությունը։
Կմնա՞ 2026-ը միայն թղթի վրա, թե՞ կփոխի երկիրը իրականում
Այսօր երկիրը կանգնած է մեծագույն փորձության առաջ։
Մարդիկ սպասում են։
Մարդիկ հույս ունեն։
Բայց նաև՝ կասկածում են։
Դա բնական է․ չափազանց շատ հիասթափություններ են կուտակվել։
Սակայն մի բան անվիճելի է. եթե ծրագիրը իրականացվի գոնե 70 տոկոսով, Հայաստանը կմտնի նոր դարաշրջան՝ տնտեսական, սոցիալական և քաղաքական։
2026 թվականը կդառնա փորձություն ոչ միայն կառավարության, այլև յուրաքանչյուր քաղաքացու համար։
Որովհետև հենց մեզնից է կախված՝ այս նոր էջը կդառնա՞ իրական առաջընթացի սկիզբ, թե՞ կմնա հերթական չիրականացած խոստում։