Նոյեմբերի վերջին օրերը Հայաստանին խոստանում են դառնալ այն ժամանակահատվածը, որի մասին սինոփտիկները վաղուց էին նախազգուշացնում, բայց որի իրական մասշտաբներն ու ընթացքը, ինչպես հաճախ լինում է, այժմ միայն սկսում են բացվել։ Ահա թե ինչու հանրապետության ամբողջ տարածքը հայտնվել է միաժամանակ և՛ մտահոգիչ, և՛ բացառիկ իրադարձությունների շեմին։
Հայաստանի Մետեոռոլոգիական կենտրոնի տնօրեն Գագիկ Սուրենյանը առանց որևէ վերապահման ներկայացրել է նոյեմբերի 25–27-ի կանխատեսումները՝ ընդգծելով, որ республикаն պատրաստվում է բախվել մի քանի հաջորդական մթնոլորտային ալիքների հետ, որոնցից յուրաքանչյուրն ունակ է փոխել օրվա բնական ընթացքը։ Եվ եթե վերջին օրերին մի շարք շրջաններում եղանակը թվում էր համեմատաբար մեղմ ու կանխատեսելի, ապա առաջիկա 72 ժամը խոստանում է ամբողջովին փոխել այդ տպավորությունը։
25 նոյեմբերի՝ սկիզբը ոչ միայն «մեղմ» է լինելու
25-ին օդային հոսքերը կտրուկ կփոխեն ուղղությունը։ Սուրենյանը հատուկ ընդգծում է անցումը արևային կամ քիչ ամպամած երկնքից դեպի խոնավ, ծանր ու «խեղդող» մթնոլորտ։ Օդի ջերմաստիճանը կտրուկ կնվազի, հատկապես բարձր լեռնային շրջաններում։ Գիշերը սպասվում է խառը տեղումներ, առանձին վայրերում՝ հորդառատ տեղումներ՝ կարկուտի նման, որոնք կարող են ճանապարհների վիճակը փոխել ընդամենը 20–30 րոպեում։
Շիրակից և Գեղարքունիքից ստացված նախնական տվյալները խոսում են ուժեղ քամու մասին։ Քամու պոռթկումները կարող են հասնել 22 մ/վրկ-ի, ինչը նշանակում է, որ «թեթև» կամ «հարմար» քամի չի լինելու․ այսպիսի քամին անգամ կարող է մեքենա շեղել ուղեգծից, եթե վարորդը վայրկյանով կորցնի վերահսկողությունը։ Եղանակային պայմանները կլինեն այնքան տարբեր, որ հաճախ կթվա, թե ապրում եք միաժամանակ մի քանի կլիմայական գոտում։
- Արարատյան դաշտում՝ անընդհատ, երկարատև անձրևներ։
- Սյունիքում՝ խիտ մառախուղ՝ տեսանելիությունը նվազեցնելով մինչև 20–30 մետր։
- Տավուշում՝ սառցե անձրևի իրական վտանգ, որի մասին Սուրենյանը բազմիցս զգուշացրել է՝ նշելով, որ մայթերն ու ճանապարհները կլինեն սայթաքուն նույնիսկ ամենամաշված ձմեռային կոշիկներով։
- Երևանում՝ օրվա երկրորդ կեսին ուժեղ քամի, կտրուկ ցրտեցում և խոնավության բարձրացում։ Կընկնի այն նույն «ցուրտ, ծանր անձրևը», որի խոշոր կաթիլները վայրկյանների ընթացքում ստիպում են փնտրել ապաստարան։
27 նոյեմբեր՝ անակնկալների գլխավոր օրը
Եթե նախորդ օրերը կարելի է անվանել նախերգանք, ապա 27-ը հենց հիմնական «հարվածն» է։ Այդ օրը մթնոլորտային ճնշումը կտրուկ կնվազի՝ բերելով տեղումներ, որոնք կստիպեն անգամ ամենափորձառու վարորդներին ու գյուղացիներին վերանայել իրենց ծրագրերը։
Սուրենյանը նշել է, որ լեռնային շրջաններում սպասվում է ուժեղ ձնածածկույթ՝ առանձին վայրերում մինչև 35 սմ։ Իսկ Վայոց Ձորում և Արագածոտնում առավոտյան ժամերին հնարավոր են բուռն ձյան փոթորիկներ, որոնք կարող են վայրկյանների ընթացքում փակել ճանապարհի մի ամբողջ հատված։
Նույն օրը Հայաստանի հյուսիսում հնարավոր է նոր վտանգ՝ թերզարգացած տորնադոների առաջացում։ Դրանք չեն լինելու դասական ամերիկյան հզոր տորնադոներ, բայց իրենց տեղային ուժով կարող են տապալել ծառեր և վնասել տանիքներ։
Երևանում 27-ը կլինի հակադրությունների օր․
առավոտյան՝ մառախուղ,
ցերեկը՝ անձրև,
երեկոյան՝ ճողոպրած քամի,
իսկ ցածրադիր վայրերում՝ խառն տեղումներ։
Այս փոփոխականությունն է, որ ավելի է լարում կանխատեսումների բնույթը։
Ինչի՞ պատրաստ լինել
Սուրենյանը խորհուրդ է տալիս հետևել մի քանի պարտադիր կանոնների․
- խուսափել երկարատև գիշերյա երթևեկությունից,
- մեքենաները ապահովել ձմեռային անվադողերով,
- լեռնային բնակավայրերում պահեստավորել սնունդ և ջուր՝ հնարավոր անջատումների պատճառով,
- ըստ հնարավորության չմնալ բաց տարածքներում ուժեղ քամիների ընթացքում։
Եզրահանգում․ երրորդ օրինաչափություն
Ակնկալվում է, որ առաջիկա երեք օրվա կտրուկ եղանակային փոփոխությունները դառնալու են այս տարվա ամենաանկարելի ու աչքի ընկնող ցիկլերից մեկը Հայաստանում։ Եվ եթե սովորաբար սպասում ենք նոյեմբերին թեթև ցրտերով ու մեղմ եղանակով, ապա այս անգամ՝ 25-ից 27-ը, կարող են փոխել նույնիսկ մեր պատկերացումները իրադարձությունների տրամաբանական ընթացքի մասին։
Այդ օրերին երկինքը կտա մեզ ամեն ինչ՝ անձրևից մինչև ձյուն, քամուց մինչև սուր ցուրտ։ Իսկ յուրաքանչյուր փոփոխություն իր հետ կբերի նոր լարում, նոր զգուշություն և նոր փորձություններ։
Սուրենյանը խոսում է այս ամենի մասին բաց, առանց մեղմացնելու, լիովին գիտակցելով, որ այս անգամ եղանակը չի ների անփութությանը։