Ե՞րբ սպասել առաջին ձյունը։Եղանակը արդեն հուշում է դրա մասին։
Արևը կարծես ամուր թաքնվել է ամպերի հետևում, և օդը այլևս այնպիսին չէ, ինչպես տաք սեպտեմբերյան օրերին։ Սկսվում է այն ժամանակը, երբ երկինքը զարհուրելի լռության մեջ դիմում է դեպի ձյունածածկ երկիրը։ Մարդկանց հոգիներում ծնվում է մի զգացում՝ միաժամանակ վախ և հուզմունք․ առաջին ձյունն արդեն մոտ է։
Վերջին մետեոհաղորդագրությունները բացահայտում են շոկային փաստեր․ ցածր ջերմաստիճանները արդեն գրանցվել են Հայաստանի տարբեր մարզերում, իսկ բարձրադիր վայրերում առավոտյան կարելի է նկատել սպիտակավուն շերտեր, որոնք կարծես զգուշացնում են մեծ փոփոխությունների մասին։ Միայն մի պահում տարածվեց զարմացնող լուրը․ առաջին նշանակալի ձյունը կանխատեսվում է նոյեմբերի վերջին շաբաթվա ընթացքում։
Այս երևույթը միայն բնության մի դրսևորում չէ․ այն փոխում է ամեն ինչ՝ քաղաքային փողոցները, բնության կանաչ գորգերը, լեռների լանջերը և նույնիսկ մեր տրամադրությունը։ Թվում է, թե ամենուր զգացվում է սպասված դողը, երբ սառնությանը միանում է օդում barely լսելի շշուկը, որ նոր օրերը շուտով կլցվեն սպիտակ հրաշքով։ Մարդիկ սկսում են շտապել։ Տաք հագուստներն ու անձրևանոցները արագ անհետանում են խանութների դարակներից, մարդկանց ճակատներին հայտնվում են անհանգիստ հայացքներ՝ սպասելով առաջին փաթիլներին։
Բնությունն էլ է փոխվում ժամացույցի պես։ Արևաշքաթաթախ կարմրավուն-դեղին տերևները դեռ պահած ծառերը այժմ կորցնում են իրենց տաքությունը՝ պատրաստվելով սառնամանիքին։ Տների լույսերն այլ կերպ են փայլում, կարծես զգուշացնելով։ Սկսվում է այն ժամանակը, երբ ամեն ինչ պետք է պատվի սպիտակ ծածկոցով, և մարդն ստիպված կլինի կանգ առնել ու գնահատել այն, ինչը հաճախ անտեսում էր։
Շոկացնում է նաև այն, որ այս տարի առաջին ձյունը կարող է անսպասելի առատ լինել։ Գիտնականները զգուշացնում են օդի ան կայուն բաղադրության մասին, և հնարավոր է, որ առաջին ձյան հետ միասին լինի նաև կլիմայական փոփոխություն՝ ուժեղ քամի, տեսանելիության նվազում, լուրջ խափանումներ ճանապարհային երթևեկությունում։ Այսպիսի իրավիճակներում մարդիկ, որոնք սովոր են տարվա վառ ու գունագեղ եղանակներին, կանգնում են իսկական ֆիզիկական և հոգեբանական փորձության առաջ։
Բայց առաջին ձյան զգացումը նաև հույզերի փոթորիկ է․ ոմանք նրան սպասում են անհամբերությամբ, ինչպես առաջին սիրուն, մյուսները՝ վախով ու անհանգստությամբ։ Միգուցե այս տարի սովորականը դառնա անհասկանալիորեն յուրահատուկ։ Միգուցե առաջին ձյունը փայլի՝ ինչպես թռչուն, և մեր առաջ բացի մի բոլորովին նոր աշխարհ։
Լեռներ և լանջեր մեկնողներն արդեն զգում են՝ ինչպես է ցուրտը սողոսողի մոտենում հողին։ Առաջին քայլերը դողում են, կարծես բնությունն ինքն է մարդուն փորձում։ Քաղաքացիները պատուհանների հետևից լուռ հետևում են՝ երբ սպիտակ ծածկույթը կհայտնվի։ Այն կարող է գալ ցանկացած պահի՝ անկանխատեսելի և հեշտ չկանգնեցվող։
Եղանակի այս զգուշացուցիչ ազդանշանները՝ ցուրտը և հանկարծակի անձրևները, չեն անհանգստացնում քունը։ Ընդհակառակը՝ առաջին ձյունը միաժամանակ կախարդում և զարմացնում է։ Մարդիկ, անցնելով կողքով, սկսում են մտորել․ «Պատրա՞ստ ենք ձմռան լուռ սպառնալիքներին, թե՞ կհամաձայնենք առաջին փաթիլներին՝ պարզապես կանգ առնելու և շունչ քաշելու համար»։
Եվ հենց այս պահին, երբ օդում խառնվում են հիշողություններն ու սպասումները, կարելի է ասել, որ առաջին ձյունը գալիս է ոչ միայն բնապատկերը փոխելու, այլև մարդկանց հոգիները ցնցելու համար։ Երբ առաջին սպիտակ փաթիլը դիպչի մեր ձեռքերին, ոչ ոք անտարբեր չի մնա։ Փոքրիկ երեխաները կսկսեն ծիծաղել՝ փաթիլները, մեծահասակները կհավաքեն հիշողություններ, իսկ օդը կլցվի այն անբացատրելի լռությամբ ու գեղեցկությամբ, որը միայն առաջին ձյան ժամանակ է ծնվում։
Այս տարվա առաջին ժամերը, ամենայն հավանականությամբ, կլինեն հիշվող և հուզիչ, որովհետև դրանք կբացահայտեն այն զգացումները, որոնք երկար ժամանակ մնացել էին մեր առօրյայից դուրս։ Հետաքրքրություն, վախ, հույզեր՝ ամեն ինչ խառնված է՝ պատրաստ դառնալու զարմանալի և համեմատությունից դուրս մի փորձառություն։
Ուստի հարցը՝ «Ե՞րբ սպասել առաջին ձյունը» այլևս միայն եղանակի մասին չէ։ Այն մեր պատրաստվածության, մեր հուզվածության և մեր սպասումների հարցն է։ Եվ այս տարվա առաջին սպիտակ ձյունը գուցե դառնա այն երևույթը, որը կմնա ոչ միայն բնության, այլև մարդկանց հոգիների մեջ՝ անհավանական, տպավորիչ և անհնար նկարագրելի։