Մարդիկ դեռ չեն կարողանում հաշտվել այն մտքի հետ, որ Արտավազդը՝ այն մարդը, ով իր ձեռքում բառացիորեն հարյուրավոր կյանքեր էր փրկել, այլևս չի բացելու իր աշխատասենյակի դուռը նույն հանդարտ ժպիտով, որով դիմավորում էր հիվանդներին։ Նա այն բժշկներից էր, ում մարդիկ չեն ընկալում որպես սովորական մասնագետ, այլ՝ որպես վերջին հույս։ Տարիների ընթացքում նրա անունը դարձել էր վստահության խորհրդանիշ, իսկ նրա խորհուրդները ոչ միայն բժշկական եզրակացություններ էին․ դրանք մարդկանց մեջ վերադարձրում էին հավատը սեփական հաղթանակի հանդեպ։
Բայց ոչ ոք չէր պատկերացնում, որ մարդը, որը անդադար պայքարում էր ուրիշների կյանքի համար, այնպես արագ կլքի այս աշխարհը։ նրա հիվանդությունը երկար ժամանակ մնացել էր գաղտնիք, միայն ամենամոտ մարդիկ գիտեին նրա ծանր պայքարի մասին։ Արտավազդը անսահման նվիրումով աշխատել էր մինչև վերջին օրը և չէր ուզում իր ցավով ծանրաբեռնել никого։ Նա սովոր էր լինել ուժեղ՝ բոլորի համար։ Բայց երբ ամենամոտ մարդիկ վերջին անգամ այցելեցին նրան, նա արդեն հազիվ էր խոսում…
Եվ հենց այդ պահերին հնչեց նրա վերջին, անսպասելի ու սրտակեղեքող խնդրանքը։ Խնդրանք, որը կոտրեց նույնիսկ առավել ուժեղներին։
Արտավազդի վերջին խոսքերը, որոնք բոլորը փորձում են փոխանցել միմյանց
Երբ նրա մտերիմ ընկերներից մեկը մոտեցավ ու հարցրեց, թե ինչ է ցանկանում, ինչով կարող են օգնել, Արտավազդը երկյուղած հայացքով նայեց արդեն մթնեցող պատուհանին։ Նա հազիվ լսելի արտասանեց խոսքեր, որոնք ներկաները, իրենց խոստովանմամբ, երբեք չեն մոռանա․
«Մի՛ արեք ինձ ցավ… եթե իսկապես ուզում եք օգնել ինձ, շարունակեք բարություն անել մարդկանց։ Մարդուն հիշում են ոչ թե վախով, այլ շնորհակալությամբ»։
Այդ խոսքերը պարզապես մարդու վերջին ձայնը չէին․ դա մի հոգու խոստովանություն էր, որը կոփվել էր բազում տարիների փորձով։ Նա միշտ ասում էր, որ մարդու փրկությունը միայն բժշկի մասնագիտությունը չէ․ դա վերաբերմունքի, հոգեբանության, մարդկային ջերմության հարց է։ Եվ հենց սա էր նրա վերջին կամքը՝ թողնել իր հետևից ոչ միայն բժշկական ժառանգություն, այլ նաև բարության մշակույթ։
Բժշկական անձնակազմի խոսքերով՝ Արտավազդն ասել էր մի բան ևս, որը դարձավ նրա հեռացման ամենահուզիչ պահը․
«Եթե երբևէ ցանկանաք հարգել ինձ, արեք դա ոչ թե տխրությամբ, այլ մի բարի գործով։ Օգնեք մի ընտանիքի, պաշտպանեք մի երեխայի, մոտեցեք հիվանդին… Սա է իմ հանդեպ ամենամեծ հարգանքը»։
Նրա խոսքերը արձագանք գտան գլխավոր բժշկի, բուժքույրերի, հիվանդների և հարազատների սրտերում։ Աստված գիտի՝ որքան երկար կմնա Արտավազդի հիշատակը, բայց արդեն այսօր նրա պատգամը դարձել է շատերի ներշնչանքը։ Մարդիկ սկսեցին պատմել այն դեպքերի մասին, երբ Արտավազդը անսպասելիորեն բուժում էր անվճար, երբ գիշերներն անքուն անցկացնում էր հիվանդի կողքին, երբ անձամբ էր կանգնում վիրահատարանում նույնիսկ այն օրերին, երբ ուժգին ցավերից հազիվ էր քայլում։
Նրա վերջին օրը անցավ անսովոր խաղաղությամբ։ Բուժքույրերից մեկը պատմում է, որ Արտավազդը ողջ ժամանակ ջերմությամբ էր նայում բոլոր ներս մտնողներին, կարծես ցանկանում էր հիշել նրանց դեմքերը։ Երբ նրան հարցրեցին՝ ինչի մասին է մտածում, նա ժպտաց և պատասխանեց․
«Շնորհակալ եմ ամեն ինչի համար… նույնիսկ ցավի։ Դրանք ինձ սովորեցրին ապրել»։
Այս խոսքերը ստիպում են ոչ միայն սգացողներին, այլ ամեն մի ընթերցողի կանգ առնել և խորհել։ Քանի՞ մարդ կարող է ունենալ նման հոգևոր ուժ, երբ աշխարհը կարծես քանդվում է։
Արտավազդի հեռանալուց հետո նրա տունը դարձել է խաղաղ, անմիջական մի վայր, որտեղ մարդիկ գալիս են ոչ միայն հարգել նրա հիշատակը, այլև լուռ շնորհակալություն հայտնել։ Ամեն այցելուն իր հետ բերում է մի պատմություն՝ բուժված երեխայի, հաջողված ծննդաբերության, տարիներ առաջ անօգնական թվացող հիվանդի մասին, ով այսօր ապրում է Արտավազդի շնորհիվ։
Եվ հենց այդ պատմություններն են նրա հեռացումը դարձնում ոչ միայն ցավալի, այլ նաև անսահման մեծ… որովհետեւ Արտավազդը կարծես երբեք էլ իրականում չի հեռացել։ Նա մնացել է յուրաքանչյուրի սրտում, ում կյանքին թեկուզ մի անգամ շոշափել է իր շնչով։