Նոյեմբերի 15-ին Հայաստանում ուժի մեջ է մտնում մի օրենք, որը կարող է գլխիվայր փոխել վարորդների, գնորդների և անգամ սովորական քաղաքացիների առօրյա կյանքը։ Շատերը նույնիսկ չեն պատկերացնում, որ այս փոփոխությունը կարող է իրենց համար վերածվել տուգանքների և լուրջ խնդիրների։
Ի՞նչ է իրականում փոխվում, և ինչու են իրավաբանները կոչ անում բոլորին զգոն լինել հենց այս օրվանից։
Օրենք, որի մասին շատերը չգիտեն
Խոսքը վերաբերում է Վարչական օրենսգրքում և Ճանապարհային երթևեկության կանոններում նախատեսված փոփոխություններին։
Նոր կանոնները, որոնք ուժի մեջ են մտնում նոյեմբերի 15-ին, վերաբերում են միաժամանակ մի քանի ոլորտների՝
- ավտոկայանատեղերի օգտագործմանը,
- տեսախցիկներով ֆիքսված խախտումներին,
- չվճարված հարկերին և պարտքերին,
- ինչպես նաև՝ առանց հաշվարկային կտրոնի (չեկի) գնված ապրանքներին։
Բոլոր տվյալները միավորվում են միասնական պետական համակարգում, ինչը նշանակում է, որ պետությունը կիմանա ամեն ինչ՝ ձեր ավտոմեքենայի, գնումների և անգամ չվճարված կոմունալ ծառայությունների մասին։
Ինչ է սպասվում խախտողներին
Իրավաբանները զգուշացնում են՝ անգամ անզգույշ արարքը կարող է դիտվել որպես վարչական խախտում։ Օրինակ՝
- մեքենան կանգնեցրել եք գծից մի փոքր այն կողմ,
- գնում եք կատարել առանց հաշվարկային կտրոնի,
- չեք տեղեկացված նոր օրենքի մասին,
- մոռացել եք հին տուգանքի գոյության մասին։
Այս բոլոր դեպքերում քաղաքացին կարող է տուգանվել առանց նախազգուշացման։
Ինչ անել՝ տուգանքներից խուսափելու համար
Մասնագետները խորհուրդ են տալիս հետևել մի քանի պարզ կանոնի՝
- Միշտ պահանջեք հաշվարկային կտրոն։
- Ստուգեք ձեր տուգանքների առկայությունը EKMA կայքում կամ «Ճանապարհային ոստիկանություն» հավելվածում։
- Մի անտեսեք պետական համակարգերից եկող նամակներն ու SMS-ները։
Վարորդներ, սա վերաբերում է ՆԵՐԴԵԶԵԼԵՆՔ ՁԵԶ ԱՄԵՆԻՑ ԱՌԱՋԻՆ
Նոր օրենքը խստացնում է տուգանքները՝ կանգառների և կայանատեղերի ոչ պատշաճ օգտագործման համար։
Եթե նախկինում հնարավոր էր խուսափել տուգանքից կամ բողոքարկել այն, ապա հիմա համակարգը գործում է ավտոմատ կերպով, և յուրաքանչյուր խախտում անմիջապես կուղարկվի EYFS տվյալների բազա։
Իրավապահ մարմինները հստակ հայտարարում են.
«Ստոպ գիծը հատելը կամ մեքենան կանգնեցնելը—even մի քանի վայրկյանով—առաջացնում է տուգանք»։
Տեսախցիկները գործում են առանց մարդու մասնակցության, այնպես որ արդարացումը՝ «չնկատեցի», այլևս չի ընդունվի։
Բացի այդ, այն վարորդները, ովքեր ունեն չմարված տուգանքներ, չեն կարողանա անցնել տեխնիկական զննում կամ ձևակերպել ապահովագրություն, մինչև չվճարեն պարտքերը։
Գնումներ առանց կտրոնի՝ անցյալում
Նոյեմբերի 15-ից ուժի մեջ է մտնում նաև նոր օրենք, որը կարգավորում է առևտրային գործունեությունը։ Ըստ դրա՝
եթե դուք գնում եք որևէ ապրանք, և վաճառողը չի տրամադրում հաշվարկային կտրոն,
տուգանվելու է ոչ միայն վաճառողը, այլև գնորդը։
Այո՛, այս նորությունը կարող է շատերին զարմացնել։ Եթե նախկինում հիմնական պատասխանատվությունը կրում էր վաճառողը, ապա այժմ գնորդն էլ է համարվում խախտող, եթե գիտակցաբար գնում է առանց կտրոնի։
Տուգանքը սկսվում է 20,000 դրամից։
Պարտքերը այլևս չեն մոռացվի
Նոր օրենքը նաև նախատեսում է պարտքերի ավտոմատ գանձում պետական համակարգերի միջոցով։
Եթե ունեք չվճարված տուգանք կամ հարկային պարտք, պետությունը իրավունք ունի ձեր բանկային հաշվից գումար գանձել առանց դատարանի որոշման։
Այս քայլը, թեև նպատակ ունի նվազեցնել հարկային խախտումները, սակայն բազմաթիվ քաղաքացիների մոտ առաջացրել է վախ և դժգոհություն։ Շատերը սա արդեն անվանում են «տեսախցիկների դարաշրջան»։
Էլեկտրոնային վերահսկում՝ յուրաքանչյուր քայլի վրա
Նոյեմբերի 15-ից Հայաստանի քաղաքներում կտեղադրվեն նոր սերնդի տեսախցիկներ, որոնք կկարողանան ոչ միայն չափել արագությունը, այլև՝
- ճանաչել վարորդի դեմքը,
- հայտնաբերել անապահովագրված մեքենաները,
- ստուգել գույքահարկի կամ այլ պարտքերի առկայությունը։
Իրավաբանները նշում են, որ օրենքը ձևակերպված է այնպես, որ անգամ անտեղյակ քաղաքացին կարող է ենթարկվել պատասխանատվության։
Եզրափակում․ նոր իրականություն՝ հոկտեմբերյան լռությունից հետո
Հասարակության մեծ մասը դեռ չի գիտակցում այս փոփոխությունների ծավալը, որոնք ազդելու են առօրյա կյանքի բոլոր ոլորտների վրա։
Գնումներից մինչև ավտոկայանատեղի՝ ամեն քայլը հիմա կարող է դիտվել որպես վերահսկվող գործընթաց։
Նոյեմբերի 15-ը նշանավորում է նոր վերահսկողության դարաշրջանի սկիզբը, երբ յուրաքանչյուր քաղաքացի պետք է լինի առավել զգոն, տեղեկացված և զգույշ։
Հակառակ դեպքում, առաջին անզգույշ քայլը կարող է հանգեցնել տուգանքի, հաշվի արգելափակման կամ նույնիսկ դատական հայցի։