Վանգայի անունը տասնամյակներ շարունակ գրգռում է միլիոնավոր մարդկանց երևակայությունը։ Նրա կանխատեսումները, որոնք գրի են առնվել ականատեսների, աշակերտների և հետազոտողների կողմից, հաճախ ի հայտ են գալիս հենց այն ժամանակ, երբ աշխարհը կանգնում է ճակատագրական շրջադարձի առաջ։ Այսօր ավելի ու ավելի հաճախ հիշատակվում է ամենախիստ ու հակասական մարգարեություններից մեկը, որը, շատերի պնդմամբ, ուղղակիորեն առնչվում է Հայաստանի ճակատագրին և Նիկոլ Փաշինյանի կերպարին։

Գաղտնի մարգարեություն, որի մասին երկար լռել են

Բուլղարացի հետազոտողների խոսքերով՝ դեռևս XX դարի վերջերին Վանգան խոսել է «փոքր լեռնային երկրի մասին, որտեղ ժողովուրդը կհավատա կրակոտ խոսքով մի մարդու»։ Այդ մարդը, նրա խոսքով, կգա ոչ թե սրով, այլ խոսքերով՝ բարձր, կտրուկ, նորացում և արդարություն խոստացող։ Ժողովուրդը նրան կտեսնի որպես փրկչի, սակայն «նրա խոսքերի կրակը ժամանակի ընթացքում կսկսի այրել»։

Շատերը կարծում են, որ այս տողերը սարսափելի ճշգրտությամբ նկարագրում են Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության ճանապարհը։ Վանգան, իբր, ընդգծել է. «Նա կբարձրանա հույսի ալիքի վրա, սակայն նույն այդ ալիքը կդառնա նրա փորձությունը»։

Զգուշացում, որը ոչ ոք չցանկացավ լսել

Մարգարեության ամենաանհանգստացնող մասը կապված չէ իշխանության գալու հետ, այլ այն բանի, ինչ պետք է տեղի ունենա հետո։ Վանգային վերագրվող գրառումներում ասվում է․

«Երբ ժողովուրդը բաժանվի հավատացողների և անիծողների, իշխանավորի ոտքերի տակ հողը կդառնա տատանվող»։

Ճակատագրական ընտրություն և «անվերադարձ ճանապարհ»

Մարգարեության ամենացնցող հատվածներից մեկը վերաբերում է ընտրության պահին։ Վանգան, իբր, ասել է, որ այդ առաջնորդը կհայտնվի խաչմերուկում․
մեկ ճանապարհը՝ պահել իշխանությունը վստահության գնով, մյուսը՝ կորցնել իշխանությունը, բայց փրկել երկիրը ավելի մեծ ցնցումներից։

Նա ընդգծել է, որ այդ պահին թույլ տրված սխալը «երկար տարիներ արձագանք կունենա»։ Հենց այս արտահայտությունն է այսօր ամենաշատ վեճեր առաջացնում։ Ոմանք կարծում են, որ ընտրությունն արդեն կատարված է, և հետևանքները՝ անդառնալի, մյուսները վստահ են, որ դեռ ժամանակ կա։

Ինչու է այս մարգարեությունը հայտնվել հենց հիմա

Միստիկայի և քաղաքական խորհրդանիշների մասնագետները նշում են, որ Վանգայի կանխատեսումները երբեք պատահական չեն դառնում քննարկման առարկա։ Դրանք ի հայտ են գալիս այն ժամանակ, երբ հասարակությունը ինտուիտիվորեն զգում է մոտալուտ շրջադարձը։ Նրանց կարծիքով՝ Հայաստանը այսօր հենց այդպիսի կետում է՝ անցյալի միջև, որը այլևս չի գործում, և ապագայի, որը դեռ հստակ ուրվագծեր չունի։

Վանգան, ըստ նրա հետևորդների, զգուշացրել է․ «Փոքր ժողովուրդները իրենց առաջնորդների սխալների համար վճարում են ամենաբարձր գինը»։ Այս խոսքերը հատկապես դաժան ու անողոք են հնչում ժամանակակից իրողությունների ֆոնին։

Վախ, թե՞ զգուշացում

Սկեպտիկները համոզված են, որ նման համընկնումները պարզապես երևակայության խաղ են և փորձ՝ գուշակուհու խոսքերը հետադարձորեն համապատասխանեցնելու ներկա իրադարձություններին։ Սակայն Վանգայի կողմնակիցները տալիս են պարզ հարց․ ինչո՞ւ նրա խոսքերը կրկին ու կրկին սարսափելիորեն համահունչ են դառնում տեղի ունեցողին։

Այս մարգարեության մեջ ամենակարևորը ոչ թե միստիկ վախն է, այլ զգուշացումը։ Վանգան բազմիցս ասել է, որ ապագան քարով գրված չէ, և կանխատեսումները գոյություն ունեն, որպեսզի մարդը կարողանա փոխել իրադարձությունների ընթացքը։

Ի՞նչ է սպասվում հետո

Եթե հավատանք այս մարգարեությանը, վճռորոշը կլինի ոչ թե կոնկրետ քաղաքական գործիչը, այլ հասարակության արձագանքը։ Վանգան, իբր, ընդգծել է․ «Երբ ժողովուրդը դադարում է միասնական լինել, նույնիսկ ամենաուժեղ առաջնորդը դառնում է անզոր»։

Այսօր յուրաքանչյուրն իր սեփական եզրակացությունն է անում․ ոմանք Վանգայի խոսքերում տեսնում են չարագուշակ կանխատեսում, մյուսները՝ կանգ առնելու և անցած ուղին վերաիմաստավորելու հնարավորություն։ Բայց մի բան ակնհայտ է․ այս պատմությունը շարունակում է միաժամանակ ուժեղ հույզեր, վախ և հույս առաջացնել — ինչը նշանակում է, որ դրա ուղերձը դեռ չի կորցրել իր ուժը։